شعر و دکلمه
شعر و دکلمه

شعر و دکلمه

جاده سپید - علیرضا آذر

 

این ابرهای سرخ،این کوچه‌های سرد

این جاده‌ی سپید،این بادِ دوره‌گرد

اینها بهانه‌اند تا با تو سر کنم

تا جز تو از جهان صرف‌نظر کنم

 

مجنون اگر شکست،لیلی بهانه بود

دنیا از اولش دیوانه‌خانه بود

با من قدم بزن،تنهاتر از همه

اِی مصرعِ سکوت در شعرِ همهمه

 

با من قدم بزن،چله‌نشینِ عشق

فرمانروای قلب در سرزمینِ عشق

ته لهجه‌ی ملس در کاسه‌ی دهن

اِی لَخته‌ی انار بر زخمِ پیرهن

 

با من قدم بزن در برفِ در مسیر

اِی بغضِ ناگزیر این‌بار گُر بگیر

من راهیِ تواَم،با من قدم بزن

همراهِ من بیا تا شهرِ ما شدن

...

جاده بهانه است،مقصود چشمِ توست

من راهیِ تواَم اِی مقصدِ درست

در برف،چای داغ دنیای ما دوتاست

فنجانِ چایِ بعد،آغازِ ماجراست

این مرد را که باز در تلخیِ غم است

مهمان به قند کن،چایت اگر دَم است


علیرضا آذر

با من بیا شاید دیگر باد چنین بر ما نوزد - چیستا یثربی


با من بیا

شاید دیگر باد

چنین بر ما نوزد

و شاید ستاره ها دیگر

چنین بر ما نتابند

بیا با من

پیش از پاییز

پیش از آن که دریاهای خون

ما را از هم جدا کند

و پیش از آن که تو عشق را در قلب خود ویران کنی

و من عشق را در قلبم...

 

" امیلی برونته"

ترجمه: چیستا یثربی


مثل گیسویی که باد آن را پریشان می‌کند - مژگان عباسلو


مثل گیسویی که باد آن را پریشان می‌کند
هر دلی را روزگاری عشق ویران می‌کند

 

ناگهان می‌آید و در سینه می‌لرزد دلم
هرچه جز یاد تو را با خاک یکسان می‌کند

 

با من از این هم دلت بی‌اعتناتر خواست، باش!
موج را برخورد صخره کِی پشیمان می‌کند؟

 

مثل مادر، عاشق از روز ازل حسرت‌کِش است
هرکسی او را به زخمی تازه مهمان می‌کند

 

اشک می‌فهمد غم ِ افتاده‌ای مثل مرا
چشم تو از این خیانت‌ها فراوان می‌کند

***
عاشقان در زندگی دنبال مرهم نیستند
دردِ بی‌درمان‌شان را مرگ درمان می‌کند

 

  مژگان عباسلو 

 

من از اینجا به ملامت نروم - سعدی

من از اینجا به ملامت نروم

که من اینجا به امیدی گروم

 

گر به عقلم سخنی می‌گویند

بیم آن است که دیوانه شوم

 

گوش دل رفته به آواز سماع

نتوانم که نصیحت شنوم

 

همه گو باد ببر خرمن عمر

دو جهان بی تو نیرزد دو جوم

 

دوستان عیب و ملامت مکنید

کانچه خود کاشته باشم دروم

 

من بیچاره گردن به کمند

چه کنم گر به رکابش نروم

 

سعدیا گفت به خوابم بینی

بی‌وفا یارم اگر می‌غنوم

 

سعدی


همراه و هم قبیله ی باد خزان شدیم - جویا معروفی

 

همراه و هم قبیله ی باد خزان شدیم

بر ما چه رفته است که نامهربان شدیم؟

 

بر ما چه رفته است که در ختم دوستان

هی هی کنان به هیأت شادی دوان شدیم

 

بر ما چه رفته است که از هم بریده ایم؟

بر ما چه رفته است که بی ساربان شدیم؟

 

دنیا به جز فریب چه دارد؟ دریغ! هیچ!

تیری زده ست بی هدف و ما نشان شدیم

 

هر جا که می رویم دریغی نشسته است

امّید و عشق را به خدا قصه خوان شدیم

 

گفتید روشنیم و جوانیم و سربلند

گفتم که پیر و خسته دل و ناتوان شدیم

 

بر باد داده ایم شکوه گذشته را

دیگر چه جای قصه که بی خانمان شدیم

 

جویا معروفی


ماه دوست داشتنی من! - زهره غفاری


ماه دوست داشتنی من!

مدتی ست با شاعرانه ات خلوت کرده ام. دست در گردن واژه هایش انداخته ام و آن ها را عاشقانه می بوسم. واژه هایی که بوی انگشتان تو را می دهند. واژه هایی که تن پوششان علاقه ایست دردناک. نمی دانم چطور احساس این لحظه هایم را برایت بیان کنم. در میان چشمان بارانی ات که معصومانه برقامت تمام کلماتت پیچیده است تا شاعرانه ترین دلتنگی ها را برایم درد و دل کند از خجالت آب شدم.

ماه من! بعضی روزها دلم عجیب برای آسمان چشمانت تنگ می شود. بعضی روزها عجیب دلنوشته هایم برایت احساساتی می شوند. همان احساسی که چند وقتی است که پابند توست. همان احساسی که برای تو سر و دست می شکند. حتی در سکوت های شیرینت. حتی اگر حواست به من نباشد.  این روزها جای خالی ات درد پایان ناپذیری ست که از تو دور افتاده ام. این روزها احساسم دلش می خواهد دوره بیفتد و همه فاصله ها را از سر راه بردارد. ماه من! دلم بد قلق شده است از بس که دلتنگی به خوردش رفته است. باز بهانه عطر پیراهن سفیدت را می گیرد. ای کاش می دانستی که چقدر جای خالی احساست به چشم احساسم می آید.

 

زهره غفاری



سوگوار سبز بهار - خسرو گلسرخی


ای سوگوار سبز بهار

این جامه ی سیاه معلق را

چگونه پیوندی است

با سرزمین من ؟

آنکس که سوگوار کرد خاک مرا

ایا شکست

در رفت و آمد حمل این همه تاراج ؟

 

این سرزمین من چه بی دریغ بود

که سایه ی مطبوع خویش را

بر شانه های ذوالاکتاف پهن کرد

و باغ ها میان عطش سوخت

و از شانه ها طناب گذر کرد

این سرزمین من چه بی دریغ بود

 

ثقل زمین کجاست ؟

من در کجای جهان ایستاده ام ؟

با باری ز فریادهای خفته و خونین

ای سرزمین من

من در کجای جهان ایستاده ام ... ؟

 

 

خسرو گلسرخی

 

صدای گنگ مرا از سراب می شنوید - احسان افشاری


صدای گنگ مرا از سراب می شنوید

ستاره خواب کنید آفتاب می شوید

از این دقیقه فقط آب و تاب می شنوید

شنیدم آنچه شنیدم جواب می شنوید

 

به این شقایق در اضطراب گوش کنید

به این پرنده ی در اعتصاب گوش کنید

موظفید به حرف حساب گوش کنید!

به نطق آخرم عالی جناب گوش کنید

 

خدای عهدشکن عشق بود، حالا نه

ترانه ی فدغن عشق بود، حالا نه

همیشه روی سخن عشق بود، حالا نه

سلاح آخر من عشق بود، حالا نه

 

هزار تیرخطا از کمان گریخته است

همان که گفت کنارم بمان گریخته است

شهاب وحشی ام از آسمان گریخته است

چگونه از تو بگویم زبان گریخته است

 

قلم گرفتم و دردا قلم نمیگیرد

که آتش من و هیزم به هم نمیگیرد

کسی نشان حضور از عدم نمی گیرد

خوشم که مرگ مرا دست کم نمی گیرد

 

نخواه دشنه ی تن تشنه را غلاف کنم

نخواه بردگی عین و شین و قاف کنم

قلم به دست گرفتم که اعتراف کنم

حساب آینه را با غبار صاف کنم

 

همین شما که پذیرای شعر من بودید

مگر نه آنکه به وقتش لب و دهن بودید

به تیشه ایی نرسیدید و کوهکن بودید

و توشه ی هم اگر بود راهزن بودید

 

صدف ندیده به گوهر رسیده ایید عجب

چراغ کشته به مجمر رسیده اید عجب

به خط هفتم ساغر رسیده ایید عجب

دو خط نخوانده به منبر رسیده ایید عجب

 

هلاک مخمصه ام دست بندتان پس کو؟

درخت های زمستان پسندتان پس کو؟

سرجنازه ی شعر آب قندتان پس کو؟

چهارپاره شدم نیشخندتان پس کو؟

 

کلید مخمصه را در قفس گذاشته ایید

کلاه شعبده از پیش و پس گذاشته ایید

کجا فرار کنم خار و خس گذاشته ایید

مگر برای دویدن نفس گذاشته ایید؟

 

آهای شعر ! رفیقان راهزن داری

برهنه ای و در اندوه رخت کن داری

غریبی و سر هر کوچه انجمن داری

چقدر هم که به هر دسته سینه زن داری

 

پی مزار تو با التهاب می آیند

خدا قبول کند با نقاب می آیند

فرشته اند و به قصد عذاب می آیند

به وقت تیشه زدن با گلاب می آیند

 

کتاب معجره را کنج غار پنهان کن

هر چه آن چه داشتی از روزگار پنهان کن

ستاره از شب دنباله دار پنهان کن

فقط نفس بکش اما بخار پنهان کن

 

وصیتی کنم انگور را تمام نکن

اگر شراب نیانداختی حرام مکن

شراب شعر منم از غریبه وام مکن

مرا مقایسه با شاعران خام مکن

 

که در مقایسه از دودمان خیامم

نه گوش به به و چه چه نه چشم انعامم

بگوش عالم و آدم رسید پیغامم

حریف گوشه ی میخانه های بدنامم

 

مباد سیلی محکم کم کنند شعرم را

شعارهای دمادم کنند شعرم را

مباد قبله ی عالم کنند شعرم را

به روز واقعه پرچم کنند شعرم را

 

مطاع شعر و شرف سرسری فروخته ای

ولی به حجره ی بی مشتری فروخته ای

تو را به من چه که در دری فروخته ایی

مبارک است به خوکان پری فروخته ای

 

حرام ِ باد شدی ؟ خاک در دهانت باد !

دهان دریده ترین شب نگاهبانت باد

کلاغ صبح مه آلود نوحه خوانت باد

مرا به سنگ زدی ؟ ! شیشه نوش جانت باد

 

مرا سیاه نکن آدم زغال فروش

مرا چکار به این کوچه های فال فروش؟

مرا چکار به این قوم قیل و قال فروش؟

گرفته حالم از این شهر ضدحال فروش

 

از این اجاق رها مانده دود سهم من است

یکی نبود جهان کبود سهم من است

و کوه نعره زد اینک : صعود سهم من است

به قله رفتم و دیدم، فرود سهم من است

 

اگر چه دور و برم جز خطر نمی بینم

علاج واقعه را در سفر نمی بینم

به جز غبار قدم پشت سر نمی بینم

و هیچ عاقبتی در هنر نمی بینم

 

من ایستاده شکستم اقامه بهتر از این؟

قلم شدم که بخوانید نامه بهتر از این؟

یکی برید و یکی دوخت جامه بهتر از این؟

رسیدم و نرسیدم ادامه بهتر از این؟

 

به لطف شعر دل از دلبران ندزدیم

از این بساط سگی استخوان ندزدیدم

اگر نداشتم از دیگران ندزدیدم

من از حیاط کسی نردبان ندزدید

 

قسم به جان درختان تبر نساخته ام

برای بتکده ای دردسر نساخته ام

که با فروش قلم سیم و زر نساخته ام

برای هیچ کسی هم که شر نساخته ام

 

همیشه پشت سخن آیه ی سکوت منم

هزار چهره ی پوشیده در قنوت منم

زبان سوخته ی جنگل بلوط منم

و پشت جاذبه ها سیب در سقوط منم

 

و بازمانده ی دنیای درد ما بودیم

کسی که دید و فراموش کرد ما بودیم

صدای حنجره ی سرخ درد ما بودیم

سکوت بین دو فنجان سرد ما بودیم

 

کفاف حسرت ما را زمین نخواهد داد

زمانه هم که به جز نقطه چین نخواهد داد

کسی به مشق درست آفرین نخواهد داد

جواب اشک به جز آستین نخواهد داد

 

احسان افشاری


آمدی بغض مرا قسمت باران بکنی - علی نیاکوئی لنگرودی

آمدی بغض مرا قسمت باران بکنی

بارش ابر مرا سهم بیابان بکنی

 

آمدی تنگ تر از پیش دلم تنگ شود

خانه ی دنج مرا کُنج خیابان بکنی

 

آمدی تلخ ترین قصّه شود قصّه ی من

غصه را در دل این غم زده مهمان بکنی

 

آمدی آمدنت لذّت دیدار نداشت

نیتّت زلزله ای بود پریشان بکنی

 

اینکه با آمدنت کفر من ایمان بشود

اینکه شمشیر بگیری و مسلمان بکنی

 

اینکه ساز دل ناکوک ببینی بروی

زخمه را از نفس عاطفه پنهان بکنی

 

بی خداحافظی آماده ی رفتن بشوی

کاخ این سلسله را دولت ویران بکنی

 

شاعری درد بدی بود چه می فهمیدی

آمدی شعر شدی یکسره عصیان بکنی

  

علی نیاکوئی لنگرودی


بگذار سر به سینه ی من تا که بشنوی - فریدون مشیری

بگذار سر به سینه ی من تا که بشنوی

آهنگ اشتیاق دلی درد مند را

 

شاید که بیش از این نپسندی به کار عشق

آزار این رمیده ی سر در کمند را

 

بگذار سر به سینه ی من تا بگویمت

اندوه چیست، عشق کدامست، غم کجاست

 

بگذار تا بگویمت این مرغ خسته جان

عمریست در هوای تو از آشیان جداست

 

دلتنگم، آنچنان که اگر بینمت به کام

خواهم که جاودانه بنالم به دامنت

 

شاید که جاودانه بمانی کنار من

ای نازنین که هیچ وفا نیست با منت

 

تو آسمان آبی آرامو روشنی

من چون کبوتری که پرم در هوای تو

 

یک شب ستاره های تو را دانه چین کنم

با اشک شرم خویش بریزم به پای تو

 

بگذار تا ببوسمت ای نوشخند صبح

بگذار تا بنوشمت ای چشمه ی شراب

 

بیمار خنده های توام، بیشتر بخند

خورشید آرزوی منی، گرم تر بتاب

 

فریدون مشیری



تو را با غیر می بینم،صدایم در نمی آید - مهدى اخوان ثالث


تو را با غیر می بینم،صدایم در نمی آید

دلم می سوزد و کاری ز دستم بر نمی آید


نشستم،باده خوردم،خون گریستم،کنجی افتادم

تحمل می رود اما شب غم سر نمی آید

چه گویم جور هجرت چون به گفتن در نمی آید


مهدى اخوان ثالث 


شب بود و ماه بود و خیابان - فاطمه دشتی


شب بود و ماه بود و خیابان و ....کاش تو

باران و عطر چایی و ایوان و ....کاش تو

 

پاییز بود و عاشقی و شعر های من

بوی دو سیب و قل قل قلیان و....کاش تو

 

رنگ سفید مهره ی شطرنج دست من

اسب و رخ و پیاده ی میدان و....کاش تو

 

کارم شده ورق زدن خاطرات دور

اشکی که میچکد سر مژگان و....کاش تو

 

دست و نوازش و گره ی باز روسری

چشم و نگاه و خال زنخدان و....کاش تو

 

دامن هزار چین و غزل خوان و دلبری

بزم شراب و موی پریشان و....کاش تو

 

باران ببار، بغض مرا تازه تر بکن

این جا ،ز دوریت همه گریان و....کاش تو

 

صد بیت...نه...هزار غزل...نه، که شعر من

حجمش شده برابر دیوان و....کاش تو

 

دارد نسیم مشت به در میزند و من

در فکر آن که آمده مهمان و....کاش تو

 

فاطمه دشتی



فرق پاییز و تو - مجید بابازاده




فرق پاییز و تو این است: تو پاییزتری

من غم انگیزترم یا تو غم انگیزتری؟

 

خوردم اما نشدم مست چنان! منتظرم

که به دستم بدهی کاسه ی لبریزتری

 

اینهمه زخم زدی بر دل من، باز بزن

منتها با تبر و با قمه ی تیزتری

 

تو و چنگیز مغول هر دو به یک اندازه

کشته اید، آه ولی باز تو خونریزتری

 

با تو خورشید فقط صبح سخن میگوید

با تو که از همه ی شهر سحرخیزتری

 

پرم از خاطره های بد و بد ، کاش از تو

داشتم خاطره ی خاطره انگیزتری

 

به خودت خیره شو در آینه و بعد بگو

من غم انگیزترم یا تو غم انگیرتری؟

 

مجید بابازاده



دارم سخنی با تو و گفتن نتوانم - محمدرضا شفیعی کدکنی


دارم سخنی با تو و گفتن نتوانم

این درد نهان‌سوز، نهفتن نتوانم

 

تو گرم سخن گفتن و از جام نگاهت

من مست چنانم که شنفتن نتوانم

 

شادم به خیال تو چو مهتاب، شبانگاه

گر دامن وصل تو گرفتن نتوانم

 

چون پرتو ماه آیم و چون سایه دیوار

گامی به سر کوی تو رفتن نتوانم

 

دور از تو، من سوخته در دامن شبها

چون شمع سحر، یک مژه خفتن نتوانم

 

فریاد ز بی‌مهریت ای گل که در این باغ

چون غنچه پاییز، شکفتن نتوانم

 

ای چشم سخنگوی، تو بشنو ز نگاهم

دارم سخنی با تو و گفتن نتوانم.

 

محمدرضا شفیعی کدکنی



حالا که فاتح نیستی - احسان افشاری

حالا که فاتح نیستی...کوهو پُر از باروت کن

دریا همین نزدیکیاست...خاکسترم رو فوت کن

 

با چشم‌های مه زده...هر روز خوابم می‌کنی

من کوهِ یخ بودم ولی...داری مذابم می‌کنی

 

دلخوش به چیزی نیستم...این برزخو زیبا نکن

با مشت می‌کوبم به در...بشناسم اما  وا نکن

 

با ابرها می‌خوابم و...از ابر بارونی‌ترم

فریادهای آخرت...می‌پیچه هر شب تو سرم

 

دریای من با دستِ تو...خاکسترِ اندوه شد

اِنقدر سنگ انداختی...تا رفته رفته کوه شد

 

دوزخ‌تر از آغوشِ تو...جایی برای من نبود

یک عمر موندم پای تو...پاداشِ من رفتن نبود

 

احسان افشاری