نزل عشقت جان شیرین آورم - خاقانی

نزل عشقت جان شیرین آورم

هدیهٔ زلفت دل و دین آورم

چون شراب تلخ و شیرین درکشی

پیشکش صد جان شیرین آورم

پیش عناب لبت عناب‌وار

روی خون آلوده پر چین آورم

پیش بالای تو هم بالای تو

گوهر از چشم جهان بین آورم

واپسین یار منی در عشق تو

روز برنائی به پیشین آورم

چون به یادت کعبتین گیرم به کف

کعبتین را نقش پروین آورم

نیم رو خاکین چو بوسم پای تو

بر سر از تو تاج تمکین آورم

عاشقان دل دادن آئین کرده‌اند

من به تو جان دادن آئین آورم

عار چون داری ز خاقانی که فخر

از در تاج سلاطین آورم

خاقانی

وقتی حصار غربت من تنگ می شود - محمدعلی بهمنی

وقتی حصار غربت من تنگ می شود

هر لحظه بین عقل و دلم جنگ می شود

از بس فرار کرده ام از خویش خویشتن

گاهی دلم برای خودم تنگ می شود

گاهی به ترکتازی شعرم خوشم ولی

گاهی کمیت شاعری ام لنگ می شود

هرچند می شکیبیم بر عشق باز هم

گاهی دلم اسیر دل سنگ می شود

گر یک نظر بر روی شما کرد یار ما

دنیای عشق با تو هماهنگ می شود

گاهی دلم برای خودم تنگ می شود

یا لحظه به نای غمش چنگ می شود

گاهی زمین به تمامی فراخی اش

در پیش کلبه کوچک ما, تنگ می شود

گاهی لطافت سحری ام به وقت ذکر

با باده سحری اش جنگ می شود

گاهی به محتسب برسد عقل و دین من

گاهی ز مستی ام همه جان سنگ می شود

گاهی فغان نمی رسد به هر کسی

گاهی دلم به نای نی اش رنگ می شود

گر شعر گفتم به هوای رخ عزیز

این شعر هم به هوایش ننگ می شود

"محمدعلی بهمنی"

باد از کوچه های تاراج زده ی پاییز- علی ایلکا

باد از کوچه های تاراج زده ی پاییز

برگهای طلا شده را به غنیمت میبرد

قدم میزنم

نه برای غارت یادگاری پاییز

قدم میزنم تا شاید میان این همه تنهایی

قافیه ای پیدا کنم

شبیه نبودنِ تو.

وقتی تو نیستی فرقی نمیکند که چقدر دیگران باشند

منِ بی تو

شبیه تنهایی کوه است وهزار آواز پرنده

 که هستند ولی تنهایی کوه همچنان، تنهاییست با همان سکوت و اندوه.

 علی ایلکا

رویت بینم چو چشم را باز کنم - ابوسعید ابوالخیر

رویت بینم چو چشم را باز کنم

تن دل شودم چو با تویی راز کنم

جز نام تو پاسخ ندهد هیچ کسی

هر جا که به نام خلق آواز کنم

ابوسعید ابوالخیر

چون ندارم سر یک موی خبر زانچه منم - عطار

چون ندارم سر یک موی خبر زانچه منم

بی خبر عمر به سر می‌برم و دم نزنم

نا پدیدار شود در بر من هر دو جهان

گر پدیدار شود یک سر مو زانچه منم

مشکل این است که از خویشتنم نیست خبر

مگر این مشکل از آن است که بی خویشتنم

قرب سی سال ز خود خاک همی دادم باد

تا به جان راه برم راه ببردم به تنم

ای گل باغ دلم، پرده برانداز از روی

ورنه چون گل ز تو صد پاره کنم پیرهنم

چون تویی جمله چرا از تو خبر نیست مرا

که به جان آمد ازین غصه تن ممتحنم

من تو را دارم و بس، در دو جهان وین عجب است

که ز تو در دو جهان بوی ندارم چکنم

تو فکندی ز وطن دور مرا دستم گیر

که چنین بی دل و بی صبر ز حب الوطنم

تا که هستم سخنم از تو و از شیوهٔ توست

چه غمم بودی اگر بشنویی یک سخنم

گر چو شمعم بکشی زار همه روز رواست

ور بسوزیم به شب عاشق آن سوختنم

ور شدم خسته و کشته کفنی نیست مرا

بی گل روی تو چون لاله بس از خون کفنم

ور شوم سوخته و آب ندارم بر لب

صف کشم از مژه و آنگه صف دریا شکنم

چون فرید از غم تو سوخته شد نیست عجب

که چو شمع آتش سوزنده دمد از دهنم

عطار

مثل گلپرهای نا آرام ِمریم دیده ای؟

مثل گلپرهای نا آرام ِمریم دیده ای؟

شب به روی شیشه های پنجره نم دیده ای؟

تا بحال از خود نپرسیدی چرا باران َتر است؟

چشم هایت را درون چشم شبنم دیده ای؟

من نباشم گفته بودی سرد و سنگین میشود

فاصله در فاصله در فاصله غم دیده ای؟

گاه گاهی مرز یک عشق ست گاهی یک هوس

اینچنین پیدا و پنهان ِ مسلم دیده ای؟

هی گره میبندی و وا میشود هی بی هوا

در اراده لحظه های سست و محکم دیده ای؟

خنده اش,اشک اش , هوایش ,حس گرمای تنش

عضوی از آدم بگو مانند آدم دیده ای؟

اینکه یک عالم برای لمس آن پرپر شوند

یا مرا دیوانه تر از کل عالم دیده ای؟

آن دوست که من دارم وان یار که من دانم - سعدی

آن دوست که من دارم وان یار که من دانم

شیرین دهنی دارد دور از لب و دندانم

بخت این نکند با من کان شاخ صنوبر را

بنشینم و بنشانم گل بر سرش افشانم

ای روی دلارایت مجموعه زیبایی

مجموع چه غم دارد از من که پریشانم

دریاب که نقشی ماند از طرح وجود من

چون یاد تو می‌آرم خود هیچ نمی‌مانم

با وصل نمی‌پیچم وز هجر نمی‌نالم

حکم آن چه تو فرمایی من بنده فرمانم

ای خوبتر از لیلی بیم است که چون مجنون

عشق تو بگرداند در کوه و بیابانم

یک پشت زمین دشمن گر روی به من آرند

از روی تو بیزارم گر روی بگردانم

در دام تو محبوسم در دست تو مغلوبم

وز ذوق تو مدهوشم در وصف تو حیرانم

دستی ز غمت بر دل پایی ز پیت در گل

با این همه صبرم هست وز روی تو نتوانم

در خفیه همی‌نالم وین طرفه که در عالم

عشاق نمی‌خسبند از ناله پنهانم

بینی که چه گرم آتش در سوخته می‌گیرد

تو گرمتری ز آتش من سوخته تر ز آنم

گویند مکن سعدی جان در سر این سودا

گر جان برود شاید من زنده به جانانم

خیام

مناظره خسرو با فرهاد - خسرو و شیرین

نخستین بار گفتش کز کجایی

بگفت از دار ملک آشنایی

بگفت آنجا به صنعت در چه کوشند

بگفت انده خرند و جان فروشند

بگفتا جان‌فروشی در ادب نیست

بگفت از عشقبازان این عجب نیست

بگفت از دل شدی عاشق بدینسان؟

بگفت از دل تو می‌گویی من از جان

بگفتا عشق شیرین بر تو چون است

بگفت از جان شیرینم فزون است

بگفتا هر شبش بینی چو مهتاب

بگفت آری چو خواب آید کجا خواب

بگفتا دل ز مهرش کی کنی پاک

بگفت آنگه که باشم خفته در خاک

بگفتا گر خرامی در سرایش

بگفت اندازم این سر زیر پایش

بگفتا گر کند چشم تو را ریش

بگفت این چشم دیگر دارمش پیش

بگفتا گر کسیش آرد فرا چنگ

بگفت آهن خورد ور خود بود سنگ

بگفتا گر نیابی سوی او راه

بگفت از دور شاید دید در ماه

بگفتا دوری از مه نیست درخور

بگفت آشفته از مه دور بهتر

بگفتا گر بخواهد هر چه داری

بگفت این از خدا خواهم به زاری

بگفتا گر به سر یابیش خوشنود

بگفت از گردن این وام افکنم زود

بگفتا دوستیش از طبع بگذار

بگفت از دوستان ناید چنین کار

بگفت آسوده شو که این کار خام است

بگفت آسودگی بر من حرام است

بگفتا رو صبوری کن در این درد

بگفت از جان صبوری چون توان کرد

بگفت از صبر کردن کس خجل نیست

بگفت این دل تواند کرد دل نیست

بگفت از عشق کارت سخت زار است

بگفت از عاشقی خوش‌تر چه کار است

بگفتا جان مده بس دل که با اوست

بگفتا دشمنند این هر دو بی‌دوست

بگفتا در غمش می‌ترسی از کس

بگفت از محنت هجران او بس

بگفتا هیچ همخوابیت باید

بگفت ار من نباشم نیز شاید

بگفتا چونی از عشق جمالش

بگفت آن کس نداند جز خیالش

بگفت از دل جدا کن عشق شیرین

بگفتا چون زیم بی‌جان شیرین

بگفت او آن من شد زو مکن یاد

بگفت این کی کند بیچاره فرهاد

بگفت ار من کنم در وی نگاهی

بگفت آفاق را سوزم به آهی

چو عاجز گشت خسرو در جوابش

نیامد بیش پرسیدن صوابش

به یاران گفت کز خاکی و آبی

ندیدم کس بدین حاضر جوابی

به زر دیدم که با او بر نیایم

چو زرش نیز بر سنگ آزمایم

گشاد آنگه زبان چون تیغ پولاد

فکند الماس را بر سنگ بنیاد

که ما را هست کوهی بر گذرگاه

که مشکل می‌توان کردن بدو راه

میان کوه راهی کند باید

چنانک آمد شد ما را بشاید

بدین تدبیر کس را دسترس نیست

که کار تست و کار هیچ کس نیست

به حق حرمت شیرین دلبند

کز این بهتر ندانم خورد سوگند

که با من سر بدین حاجت درآری

چو حاجتمندم این حاجت برآری

جوابش داد مرد آهنین‌چنگ

که بردارم ز راه خسرو این سنگ

به شرط آنکه خدمت کرده باشم

چنین شرطی به جای آورده باشم

دل خسرو رضای من بجوید

به ترک شکر شیرین بگوید

چنان در خشم شد خسرو ز فرهاد

که حلقش خواست آزردن به پولاد

دگر ره گفت از این شرطم چه باک است

که سنگ است آنچه فرمودم نه خاک است

اگر خاک است چون شاید بریدن

و گر برد کجا شاید کشیدن

به گرمی گفت کآری شرط کردم

و گر زین شرط برگردم نه مردم

میان دربند و زور دست بگشای

برون شو دست‌برد خویش بنمای

چو بشنید این سخن فرهاد بی‌دل

نشان کوه جست از شاه عادل

به کوهی کرد خسرو رهنمونش

که خواند هر کس اکنون بی‌ستونش

به حکم آنکه سنگی بود خارا

به سختی روی آن سنگ آشکارا

ز دعوی گاه خسرو با دلی خوش

روان شد کوهکن چون کوه آتش

بر آن کوه کمرکش رفت چون باد

کمر دربست و زخم تیشه بگشاد

نخست آزرم آن کرسی نگه‌داشت

بر او تمثال‌های نغز بنگاشت

به تیشه صورت شیرین بر آن سنگ

چنان بر زد که مانی نقش ارژنگ

پس آنگه از سنان تیشه تیز

گزارش کرد شکل شاه و شبدیز

بر آن صورت شنیدی کز جوانی

جوانمردی چه کرد از مهربانی

وز آن دنبه که آمد پیه‌پرورد

چه کرد آن پیرزن با آن جوانمرد

اگرچه دنبه بر گرگان تله بست

به دنبه شیرمردی زان تله رست

چو پیه از دنبه زانسان دید بازی

تو بر دنبه چرا پیه می‌گدازی

مکن که‌این میش دندان پیر دارد

به خوردن دنبه‌ای دلگیر دارد

چو برج طالعت نامد ذنب‌دار

ز پس رفتن چرا باید ذنب‌وار

گفتی بیا،گفتم کجا؟ گفتی میان جان ما

گفتی بیا،گفتم کجا؟ گفتی میان جان ما

گفتی مرو.گفتم چرا؟ گفتی که میخواهم تورا

گفتی که وصلت میدهم.جام الستت میدهم

گفتم مرا درمان بده. گفتی چو رستی میدهم

گفتی پیاله نوش کن. غم در دلت خاموش کن

گفتم مرامستی دهی،با باده ای هستی دهی

گفتی که مستت میکنم،پر زانچه هستت میکنم

گفتم چگونه از کجا؟ گفتی که تا گفتی خودآ

گفتی که درمانت دهم. بر هجر پایانت دهم

گفتم کجا،کی خواهد این؟گفتی صبوری باید این

گفتی تویی دُردانه ام. تنها میان خانه ام

مارا ببین،خود را مبین درعاشقی یکدانه ام

گفتی بیا. گفتم کجا. گفتی در آغوش بقا

گفتی ببین.گفتم چه را؟گفتی خـدا را در خود

من - علی ایلکا

تو نفس میکشی

من شعر میشوم

تو بغض میکنی

من میبارم

تو میباری

من گرفتار طوفانم

همیشه

تاری ابریشمین

از گیسوان ماه

مرا به تو پیوند زده است

علی ایلکا

اینک این من - حسین منزوی

اینک این من : سر به سودای پریشانی نهاده

داغ نامت را نشان کرده ٬ به پیشانی نهاده

گریه ام را می خورم زیرا که می ترسم ز باران

مثل برجی خسته ٬ برجی رو به ویرانی نهاده

از هراس گم شدن در گیسویت با دل چه گویم ؟

با دل ــ این گستاخ پا در راه ظلمانی نهاده ــ

تا که بیدارش کند ٬ کی ؟ بخت من اکنون که خواب است ٬

سر به بالین شبی تاریک و طولانی نهاده

ذرّه ‌ذرّه می روم تحلیل ٬ سنگ ساحلم من

خویش را در معرض امواج توفانی نهاده

شاعرم من یا تو ؟ ای چشمان تو امضای خود را

پای هر یک زین غزل های سلیمانی نهاده

حسین منزوی

این منم در آینه، یا تویی برابرم؟ - قیصر امین پور

این منم در آینه، یا تویی برابرم؟

ای ضمیر مشترک، ای خودِ فراترم!

در من این غریبه کیست؟ باورم نمی‌شود

خوب می‌شناسمت، در خودم که بنگرم

این تویی، خود تویی، در پس نقاب من

ای مسیح مهربان، زیر نام قیصرم!

 ای فزون‌تر از زمان، دور پادشاهی‌ام!

ای فراتر از زمین، مرزهای کشورم!

نقطه‌نقطه، خط ‌به‌خط، صفحه‌صفحه، برگ‌برگ

خطّ رد پای توست، سطرسطر دفترم

قوم و خویش من همه از قبیله‌ی غمند

عشق خواهر من است، درد هم برادرم

سال‌ها دویده‌ام از پی خودم، ولی

تا به خود رسیده‌ام، دیده‌ام که دیگرم

دربه‌در به هرطرف، بی‌نشان و بی‌هدف

گم شده چو کودکی در هوای مادرم

 از هزار آینه توبه‌تو گذشته‌ام

می‌روم که خویش را با خودم بیاورم

با خودم چه کرده‌ام؟ من چگونه گم شدم؟

باز می‌رسم به خود، از خودم که بگذرم؟

دیگران اگر که خوب، یا خدا نکرده بد

خوب، من چه کرده‌ام؟ شاعرم که شاعرم!

راستی چه کرده‌ام؟ شاعری که کار نیست

کار چیزی دیگری است، من به فکر دیگرم!

قیصر امین پور

آسمان ابری است از آفاق چشمانم بپرس - حسین منزوی

آسمان ابری است از آفاق چشمانم بپرس

ابر بارانی است از اشک چو بارانم بپرس

تخته ی دل در کف امواج غم خواهد شکست

نکته را از سینه ی سرشار توفانم بپرس

در همه لوح ضمیرم هیچ نقشی جز تو نیست

آنچه را می گویم از آیینه ی جانم بپرس

آتش عشقت به خاکستر بدل کرد آخرم

گر نداری باور از دنیای ویرانم بپرس

پرده در پرده همه خنیاگر عشق تو ام

شور و شوقم را از آوازی که می خوانم بپرس

در تب عشق تو می سوزد چراغ هستی ام

سوزشم را اینک از اشعار سوزانم بپرس

جز خیالت هیچ شمعی در شبستانم نسوخت

باری از شعر ار نپرسی از شبستانم بپرس

حسین منزوی

بار سَنگین، ماه پنهان، اسب لاغَر نابَلَد - حسین جنتی

بار سَنگین، ماه پنهان، اسب لاغَر نابَلَد

رَه خطا بودُ و علامت گُنگُ و رهبر نابَلَد

ما توکل کرده بودیم این ولی کافی نبود

نیل تَر بود و عصا خشکُ و پیَمبَر نابَلَد

مُشت هامان را گِره کردیم اما اِی دریغ

مُشتی از ما سُست پِیمان مُشتِ دیگر نابَلد!

گاه غافل سَر بریدیم از برادرهای خویش

دید اندک بودُ و شب تاریکُ و خَنجر نابَلَد

نامه ها بَستیم بر پاشان دریغ از یک جواب

بازُ و شاهین تیز چنگال کبوتر نابَلَد

کِشتی ما واژگون شُد تا نخستین موج دید

ناخدایِ ما دروغین بود و لَنگر نابَلَد

 حسین جنتی

صدای گنگ مرا از سراب می شنوید - احسان افشاری

صدای گنگ مرا از سراب می شنوید

ستاره خواب کنید آفتاب می شوید

از این دقیقه فقط آب و تاب می شنوید

شنیدم آنچه شنیدم جواب می شنوید

به این شقایق در اضطراب گوش کنید

به این پرنده ی در اعتصاب گوش کنید

موظفید به حرف حساب گوش کنید !

به نطق آخرم عالی جناب گوش کنید

خدای عهدشکن عشق بود، حالا نه

ترانه ی فدغن عشق بود، حالا نه

همیشه روی سخن عشق بود، حالا نه

سلاح آخر من عشق بود، حالا نه

هزار تیرخطا از کمان گریخته است

همان که گفت کنارم بمان گریخته است

شهاب وحشی ام از آسمان گریخته است

چگونه از تو بگویم زبان گریخته است

قلم گرفتم و دردا قلم نمیگیرد

که آتش من و هیزم به هم نمیگیرد

کسی نشان حضور از عدم نمی گیرد

خوشم که مرگ مرا دست کم نمی گیرد

نخواه دشنه ی تن تشنه را غلاف کنم

نخواه بردگی عین و شین و قاف کنم

قلم به دست گرفتم که اعتراف کنم

حساب آینه را با غبار صاف کنم

همین شما که پذیرای شعر من بودید

مگر نه آنکه به وقتش لب و دهن بودید

به تیشه ایی نرسیدید و کوهکن بودید

و توشه ی هم اگر بود راهزن بودید

صدف ندیده به گوهر رسیده ایید عجب

چراغ کشته به مجمر رسیده اید عجب

به خط هفتم ساغر رسیده ایید عجب

دو خط نخوانده به منبر رسیده ایید عجب

هلاک مخمصه ام دست بندتان پس کو؟

درخت های زمستان پسندتان پس کو؟

سرجنازه ی شعر آب قندتان پس کو؟

چهارپاره شدم نیشخندتان پس کو؟

کلید مخمصه را در قفس گذاشته ایید

کلاه شعبده از پیش و پس گذاشته ایید

کجا فرار کنم خار و خس گذاشته ایید

مگر برای دویدن نفس گذاشته ایید؟

آهای شعر ! رفیقان راهزن داری

برهنه ای و در اندوه رخت کن داری

غریبی و سر هر کوچه انجمن داری

چقدر هم که به هر دسته سینه زن داری

پی مزار تو با التهاب می آیند

خدا قبول کند با نقاب می آیند

فرشته اند و به قصد عذاب می آیند

به وقت تیشه زدن با گلاب می آیند

کتاب معجره را کنج غار پنهان کن

هر چه آن چه داشتی از روزگار پنهان کن

ستاره از شب دنباله دار پنهان کن

فقط نفس بکش اما بخار پنهان کن

وصیتی کنم انگور را تمام نکن

اگر شراب نیانداختی حرام مکن

شراب شعر منم از غریبه وام مکن

مرا مقایسه با شاعران خام مکن

که در مقایسه از دودمان خیامم

نه گوش به به و چه چه نه چشم انعامم

بگوش عالم و آدم رسید پیغامم

حریف گوشه ی میخانه های بدنامم

مباد سیلی محکم کم کنند شعرم را

شعارهای دمادم کنند شعرم را

مباد قبله ی عالم کنند شعرم را

به روز واقعه پرچم کنند شعرم را

متاع شعر و شرف سرسری فروخته ای

ولی به حجره ی بی مشتری فروخته ای

تو را به من چه که در دری فروخته ایی

مبارک است به خوکان پری فروخته ای

حرام ِ باد شدی ؟ خاک در دهانت باد !

دهان دریده ترین شب نگاهبانت باد

کلاغ صبح مه آلود نوحه خوانت باد

مرا به سنگ زدی ؟ ! شیشه نوش جانت باد

مرا سیاه نکن آدم زغال فروش

مرا چکار به این کوچه های فال فروش؟

مرا چکار به این قوم قیل و قال فروش؟

گرفته حالم از این شهر ضدحال فروش

از این اجاق رها مانده دود سهم من است

یکی نبود جهان کبود سهم من است

و کوه نعره زد اینک : صعود سهم من است

به قله رفتم و دیدم، فرود سهم من است

اگر چه دور و برم جز خطر نمی بینم

علاج واقعه را در سفر نمی بینم

به جز غبار قدم پشت سر نمی بینم

و هیچ عاقبتی در هنر نمی بینم

من ایستاده شکستم اقامه بهتر از این؟

قلم شدم که بخوانید نامه بهتر از این؟

یکی برید و یکی دوخت جامه بهتر از این؟

رسیدم و نرسیدم ادامه بهتر از این؟

به لطف شعر دل از دلبران ندزدیم

از این بساط سگی استخوان ندزدیدم

اگر نداشتم از دیگران ندزدیدم

من از حیاط کسی نردبان ندزدید

قسم به جان درختان تبر نساخته ام

برای بتکده ای دردسر نساخته ام

که با فروش قلم سیم و زر نساخته ام

برای هیچ کسی هم که شر نساخته ام

همیشه پشت سخن آیه ی سکوت منم

هزار چهره ی پوشیده در قنوت منم

زبان سوخته ی جنگل بلوط منم

و پشت جاذبه ها سیب در سقوط منم

و بازمانده ی دنیای درد ما بودیم

کسی که دید و فراموش کرد ما بودیم

صدای حنجره ی سرخ درد ما بودیم

سکوت بین دو فنجان سرد ما بودیم

کفاف حسرت ما را زمین نخواهد داد

زمانه هم که به جز نقطه چین نخواهد داد

کسی به مشق درست آفرین نخواهد داد

جواب اشک به جز آستین نخواهد داد

احسان افشاری