شعر و دکلمه
شعر و دکلمه

شعر و دکلمه

کجایی ای که دلم بی تو در تب و تاب است - هوشنگ ابتهاج


کجایی ای که دلم بی تو در تب و تاب است

 چه بس خیال پریشان به چشم بی خواب است

 

 به سکنان سلامت خبر که خواهد برد

 که باز کشتی ما در میان غرقاب است

 

 ز چشم خویش گرفتم قیاس کار جهان

 که نقش مردم حق بین همیشه بر آب است

 

 به سینه سر محبت نهان کنید که باز

 هزار تیر بلا در کمین احباب است

 

ببین در اینه داری ثبات سینهی ما

 اگر چه با دل لرزان به سان سیماب است

 

 بر آستان وفا سر نهاده ایم و هنوز

 اگر امید گشایش بود ازین باب است

 

 قدح ز هر که گرفتم به جز خمار نداشت

 مرید ساقی خویشم که باده اش ناب است

 

 مدار چشم امید از چراغدار سپهر

 سیاه گوشه ی زندان چه جای مهتاب است

 

 زمانه کیفر بیداد سخت خواهد داد

 سزای رستم بد روز مرگ سهراب است

 

 عقاب ها به هوا پر گشاده اند و دریغ

که این نمایش پرواز نقش در قاب است

 

 در آرزوی تو آخر به باد خواهد رفت

 چنین که جان پریشان سایه بی تاب است

 

هوشنگ ابتهاج


شاعر نمی‌شوند کلمات - محمدرضا عبدالملکیان


شاعر نمی‌شوند کلمات
مگر آنکه پرتاب شوند
از پنجره‌ای
به کوچه‌ای



محمدرضا عبدالملکیان

زائر - عبدالجبار کاکایی


دنیا تاریکه یه جوری

که نه فانوسه نه مهتاب

دلمُ به کی ببندم

ته این دهکده ی خواب

 

اگه یه اتاق کوچیک

اگه یه پنجره باشه

پای اسم کی بمونم

که برام خاطره باشه

 

دنیا تاریکه یه جوری

که چشامُ هم می ذارم

تا که دستمُ بگیری

پامُ تو حرم می ذارم

 

صحنتون پر از پرنده

 آفتاب صلات ظهره

زیر گنبد طلاتون

سر عاشقا رو مهره

 

برج کاشیای رنگی

طاق نصرتای آبی

سایه روشنای آروم

ایوونای آفتابی

 

 پای حوض نقره پوشت

 پیچیده عطر پرنده

سایه ها کوتاهن اما

 قد گلدسته بلنده

 

دنیا تاریکه بجز تو

که چراغ راه دوری

برا هرکی هر چی هستی

برا من سنگ صبوری

 

تو درست آخر حرفی

 اونجا که ساکته دنیا

خط بین عقل و عشقی

  مرز بیداری و رویا

 

مث بهت یه کبوتر

  لب ایوون طلاتم

بین این همه هیاهو

 زائر امام رضاتم



صدای گنگ مرا از سراب می شنوید - احسان افشاری


صدای گنگ مرا از سراب می شنوید

ستاره خواب کنید آفتاب می شوید

از این دقیقه فقط آب و تاب می شنوید

شنیدم آنچه شنیدم جواب می شنوید

 

به این شقایق در اضطراب گوش کنید

به این پرنده ی در اعتصاب گوش کنید

موظفید به حرف حساب گوش کنید!

به نطق آخرم عالی جناب گوش کنید

 

خدای عهدشکن عشق بود، حالا نه

ترانه ی فدغن عشق بود، حالا نه

همیشه روی سخن عشق بود، حالا نه

سلاح آخر من عشق بود، حالا نه

 

هزار تیرخطا از کمان گریخته است

همان که گفت کنارم بمان گریخته است

شهاب وحشی ام از آسمان گریخته است

چگونه از تو بگویم زبان گریخته است

 

قلم گرفتم و دردا قلم نمیگیرد

که آتش من و هیزم به هم نمیگیرد

کسی نشان حضور از عدم نمی گیرد

خوشم که مرگ مرا دست کم نمی گیرد

 

نخواه دشنه ی تن تشنه را غلاف کنم

نخواه بردگی عین و شین و قاف کنم

قلم به دست گرفتم که اعتراف کنم

حساب آینه را با غبار صاف کنم

 

همین شما که پذیرای شعر من بودید

مگر نه آنکه به وقتش لب و دهن بودید

به تیشه ایی نرسیدید و کوهکن بودید

و توشه ی هم اگر بود راهزن بودید

 

صدف ندیده به گوهر رسیده ایید عجب

چراغ کشته به مجمر رسیده اید عجب

به خط هفتم ساغر رسیده ایید عجب

دو خط نخوانده به منبر رسیده ایید عجب

 

هلاک مخمصه ام دست بندتان پس کو؟

درخت های زمستان پسندتان پس کو؟

سرجنازه ی شعر آب قندتان پس کو؟

چهارپاره شدم نیشخندتان پس کو؟

 

کلید مخمصه را در قفس گذاشته ایید

کلاه شعبده از پیش و پس گذاشته ایید

کجا فرار کنم خار و خس گذاشته ایید

مگر برای دویدن نفس گذاشته ایید؟

 

آهای شعر ! رفیقان راهزن داری

برهنه ای و در اندوه رخت کن داری

غریبی و سر هر کوچه انجمن داری

چقدر هم که به هر دسته سینه زن داری

 

پی مزار تو با التهاب می آیند

خدا قبول کند با نقاب می آیند

فرشته اند و به قصد عذاب می آیند

به وقت تیشه زدن با گلاب می آیند

 

کتاب معجره را کنج غار پنهان کن

هر چه آن چه داشتی از روزگار پنهان کن

ستاره از شب دنباله دار پنهان کن

فقط نفس بکش اما بخار پنهان کن

 

وصیتی کنم انگور را تمام نکن

اگر شراب نیانداختی حرام مکن

شراب شعر منم از غریبه وام مکن

مرا مقایسه با شاعران خام مکن

 

که در مقایسه از دودمان خیامم

نه گوش به به و چه چه نه چشم انعامم

بگوش عالم و آدم رسید پیغامم

حریف گوشه ی میخانه های بدنامم

 

مباد سیلی محکم کم کنند شعرم را

شعارهای دمادم کنند شعرم را

مباد قبله ی عالم کنند شعرم را

به روز واقعه پرچم کنند شعرم را

 

مطاع شعر و شرف سرسری فروخته ای

ولی به حجره ی بی مشتری فروخته ای

تو را به من چه که در دری فروخته ایی

مبارک است به خوکان پری فروخته ای

 

حرام ِ باد شدی ؟ خاک در دهانت باد !

دهان دریده ترین شب نگاهبانت باد

کلاغ صبح مه آلود نوحه خوانت باد

مرا به سنگ زدی ؟ ! شیشه نوش جانت باد

 

مرا سیاه نکن آدم زغال فروش

مرا چکار به این کوچه های فال فروش؟

مرا چکار به این قوم قیل و قال فروش؟

گرفته حالم از این شهر ضدحال فروش

 

از این اجاق رها مانده دود سهم من است

یکی نبود جهان کبود سهم من است

و کوه نعره زد اینک : صعود سهم من است

به قله رفتم و دیدم، فرود سهم من است

 

اگر چه دور و برم جز خطر نمی بینم

علاج واقعه را در سفر نمی بینم

به جز غبار قدم پشت سر نمی بینم

و هیچ عاقبتی در هنر نمی بینم

 

من ایستاده شکستم اقامه بهتر از این؟

قلم شدم که بخوانید نامه بهتر از این؟

یکی برید و یکی دوخت جامه بهتر از این؟

رسیدم و نرسیدم ادامه بهتر از این؟

 

به لطف شعر دل از دلبران ندزدیم

از این بساط سگی استخوان ندزدیدم

اگر نداشتم از دیگران ندزدیدم

من از حیاط کسی نردبان ندزدید

 

قسم به جان درختان تبر نساخته ام

برای بتکده ای دردسر نساخته ام

که با فروش قلم سیم و زر نساخته ام

برای هیچ کسی هم که شر نساخته ام

 

همیشه پشت سخن آیه ی سکوت منم

هزار چهره ی پوشیده در قنوت منم

زبان سوخته ی جنگل بلوط منم

و پشت جاذبه ها سیب در سقوط منم

 

و بازمانده ی دنیای درد ما بودیم

کسی که دید و فراموش کرد ما بودیم

صدای حنجره ی سرخ درد ما بودیم

سکوت بین دو فنجان سرد ما بودیم

 

کفاف حسرت ما را زمین نخواهد داد

زمانه هم که به جز نقطه چین نخواهد داد

کسی به مشق درست آفرین نخواهد داد

جواب اشک به جز آستین نخواهد داد

 

احسان افشاری


آمدی بغض مرا قسمت باران بکنی - علی نیاکوئی لنگرودی

آمدی بغض مرا قسمت باران بکنی

بارش ابر مرا سهم بیابان بکنی

 

آمدی تنگ تر از پیش دلم تنگ شود

خانه ی دنج مرا کُنج خیابان بکنی

 

آمدی تلخ ترین قصّه شود قصّه ی من

غصه را در دل این غم زده مهمان بکنی

 

آمدی آمدنت لذّت دیدار نداشت

نیتّت زلزله ای بود پریشان بکنی

 

اینکه با آمدنت کفر من ایمان بشود

اینکه شمشیر بگیری و مسلمان بکنی

 

اینکه ساز دل ناکوک ببینی بروی

زخمه را از نفس عاطفه پنهان بکنی

 

بی خداحافظی آماده ی رفتن بشوی

کاخ این سلسله را دولت ویران بکنی

 

شاعری درد بدی بود چه می فهمیدی

آمدی شعر شدی یکسره عصیان بکنی

  

علی نیاکوئی لنگرودی


بر من گذشتی - سیمین بهبهانی


بر من گذشتی،                   

سر بر نکــــــــردی

 

از عشق گفتم ،                  

 بـــــاور نکــــــــردی

 

دل را فــــــکندم                    

ارزان بــه پــــــایت

 

سودای مهـرش                   

در ســـــــر نکردی

 

 

گفتم گـــــلم را                     

می بویی از لطف

 

 

حتی به قهرش                    

پــــرپـــر نـــــکردی

 

دیدی ســبویی                     

پــــــــر نوش دارم

 

باتشنگـــی ها                      

لــــــب تـر نکـردی

 

هنگام مـستی                     

شور آفــــرین بود

 

لطفی که با ما                      

دیگر نکــــــــــردی

 

آتش گــــــرفتم                      

چــون شاخ نارنج

 

گفتم: نظـر کن               

سر بر نکــــــردی

 


سیمین بهبهانی



شب زنده دار- رهی معیری


خاطر بی آرزو از رنج یار آسوده است

خار خشک از منت ابر بهار آسوده است

گر به دست عشق نسپاری عنان اختیار

خاطرت از گریه بی اختیار آسوده است

هرزه گردان از هوای نفس خود سرگشته اند

گر نخیزد باد غوغا گر غبار آسوده است

پای در دامن کشیدن فتنه از خود راندن است

گر زمین را سیل گیرد کوهسار آسوده است

کج نهادی پیشه کن تا وارهی از دست خلق

غنچه را صد گونه آسیب است و خار آسوده است

هر که دارد شیوه نامردمی چون روزگار

از جفای مردمان در روزگار آسوده است

تا بود اشک روان از آتش غم بک نیست

برق اگر سوزد چمن را جویبار آسوده است

شب سرآمد یک دم آخر دیده بر هم نه رهی

صبحگاهان اختر شب زنده دار آسوده است

 

رهی معیری

 

هر شب - محمدرضا عبدالملکیان


هر شب
شاباش‌ ماه
یک مشت پولک نقره‌ای است
برای کودکان سر به هوای
همین کوچه


محمدرضا عبدالملکیان



محرم - عبدالجبار کاکایی


یک شهر دعا کرد و بلا کم نشد امسال

خون شد جگر خلق و محرم نشد امسال

 

ای ماه چه دیر آمدی از راه و عجیب است

دل واپس تو  عالم و آدم نشد امسال

 

پیش از تو محرم شد و پیش از تو عزا بود

مویی ز عزاداری تو کم نشد امسال

 

 جایی ننشستیم که یادی نشد از درد

شعری نسرودیم که ماتم نشد امسال

 

صد خیمه ی خاموش به تاراج جنون رفت

یک خاطر آسوده فراهم نشد امسال

 

در گریه نهفتیم عزای شب خود را

تاوان تو زخمی ست که مرهم نشد امسال

 

 

عبدالجبار کاکایی  


 

بگذار سر به سینه ی من تا که بشنوی - فریدون مشیری

بگذار سر به سینه ی من تا که بشنوی

آهنگ اشتیاق دلی درد مند را

 

شاید که بیش از این نپسندی به کار عشق

آزار این رمیده ی سر در کمند را

 

بگذار سر به سینه ی من تا بگویمت

اندوه چیست، عشق کدامست، غم کجاست

 

بگذار تا بگویمت این مرغ خسته جان

عمریست در هوای تو از آشیان جداست

 

دلتنگم، آنچنان که اگر بینمت به کام

خواهم که جاودانه بنالم به دامنت

 

شاید که جاودانه بمانی کنار من

ای نازنین که هیچ وفا نیست با منت

 

تو آسمان آبی آرامو روشنی

من چون کبوتری که پرم در هوای تو

 

یک شب ستاره های تو را دانه چین کنم

با اشک شرم خویش بریزم به پای تو

 

بگذار تا ببوسمت ای نوشخند صبح

بگذار تا بنوشمت ای چشمه ی شراب

 

بیمار خنده های توام، بیشتر بخند

خورشید آرزوی منی، گرم تر بتاب

 

فریدون مشیری



تو را با غیر می بینم،صدایم در نمی آید - مهدى اخوان ثالث


تو را با غیر می بینم،صدایم در نمی آید

دلم می سوزد و کاری ز دستم بر نمی آید


نشستم،باده خوردم،خون گریستم،کنجی افتادم

تحمل می رود اما شب غم سر نمی آید

چه گویم جور هجرت چون به گفتن در نمی آید


مهدى اخوان ثالث 


شب بود و ماه بود و خیابان - فاطمه دشتی


شب بود و ماه بود و خیابان و ....کاش تو

باران و عطر چایی و ایوان و ....کاش تو

 

پاییز بود و عاشقی و شعر های من

بوی دو سیب و قل قل قلیان و....کاش تو

 

رنگ سفید مهره ی شطرنج دست من

اسب و رخ و پیاده ی میدان و....کاش تو

 

کارم شده ورق زدن خاطرات دور

اشکی که میچکد سر مژگان و....کاش تو

 

دست و نوازش و گره ی باز روسری

چشم و نگاه و خال زنخدان و....کاش تو

 

دامن هزار چین و غزل خوان و دلبری

بزم شراب و موی پریشان و....کاش تو

 

باران ببار، بغض مرا تازه تر بکن

این جا ،ز دوریت همه گریان و....کاش تو

 

صد بیت...نه...هزار غزل...نه، که شعر من

حجمش شده برابر دیوان و....کاش تو

 

دارد نسیم مشت به در میزند و من

در فکر آن که آمده مهمان و....کاش تو

 

فاطمه دشتی



فرق پاییز و تو - مجید بابازاده




فرق پاییز و تو این است: تو پاییزتری

من غم انگیزترم یا تو غم انگیزتری؟

 

خوردم اما نشدم مست چنان! منتظرم

که به دستم بدهی کاسه ی لبریزتری

 

اینهمه زخم زدی بر دل من، باز بزن

منتها با تبر و با قمه ی تیزتری

 

تو و چنگیز مغول هر دو به یک اندازه

کشته اید، آه ولی باز تو خونریزتری

 

با تو خورشید فقط صبح سخن میگوید

با تو که از همه ی شهر سحرخیزتری

 

پرم از خاطره های بد و بد ، کاش از تو

داشتم خاطره ی خاطره انگیزتری

 

به خودت خیره شو در آینه و بعد بگو

من غم انگیزترم یا تو غم انگیرتری؟

 

مجید بابازاده



جراحت - عبدالجبار کاکایی


خدایا کاش وصلی بود یک دم

نه دردی بود در عالم نه مرهم

 

نمیمیریم جز در آتش وصل

نمی سوزیم جز در حسرت هم

 

هر آن کو راه عدل و دین بگیره

مراد از طالع شیرین بگیره

 

مرا داغ برادر هاست در دل

فلک داد مرا سنگین بگیره

 

همان هایی که اهل راز گردند

دگر با خویشتن دمساز گردند

 

جراحت در جگر دارند و افسوس

کجا یاران رفته باز گردند

 

اسیر روزگار گرم و سردیم

مگر با گردش دوران بگردیم

 

همه آلوده دامانی به سر شد

 

بجز زخمی که از سر وا نکردیم

 

عبدالجبار کاکایی  

 

نعل بیگانه - منوچهر آتشی


آمدم از گرد راه گرم و عریق ریز 
س سوخته پیشانیم ز تابش خورشید 
مرکب آشفته یال خانه شناسم 
سم به زمین می زند که : در بگشایید 
آمده ام تا به پای دوست بریزم 
بسته به ترکم شکار کبک و کبوتر 
پاس چنین تحفه خندهایست که اینک 
می بردم یاد رنج و خستگی از سر 
دست نیازم گرفته حلقه در را 
سینه ام از شور و شوق در تب و تابست 
در بگشایید ! شیهه می کشد اسبم 
خسته سوارم هنوز پا به رکابست 
اما در بسته است صامت و سنگین 
سینه جلو داده است : یعنی برگرد 
از که پرسم دوای این تب مرموز
به چه گشایم زبان این در نامرد 
پاسخ شومی در این سکوت غریب است 
دل به زبانی تپد که : دیر رسیدم 
چشم غرورم سایه شد رگم افسرد 
ماند ز پرواز بال مرغ امیدم 
شیهه بکش اسب من ! اگرچه به نیرنگ 
کس سر پاسخ ندارد از پس این در 
خواهم آگه شوم که فرجامش چیست 
بازی مرموز این سکوت فسونگر 
جمله مگر مرده اند ؟
س می پیچد دود 
زندگی گرم را پیام و پیمبر 
پس چه فسونیست ؟
آه ... اینجا ... پیداست 
نعل سمند دگر فتاده به درگاه 
اسب سوار دگر گذشته از این در 
ریخته پرهای نرم کبک و کبوتر



منوچهر آتشی